Hướng tới kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, các họa sĩ - giảng viên Khoa Giáo dục Mầm non, Trường Đại học Hải Dương đã cùng gửi trọn tâm hồn vào bộ tranh lụa “SẮC LỤA VIỆT TRONG HƠI THỞ ĐƯƠNG ĐẠI”. Trên nền lụa mềm mại, sắc màu truyền thống hòa cùng nhịp sống mới, khắc họa vẻ đẹp con người và văn hóa Việt qua 9 tác phẩm giàu cảm xúc. Bộ tranh là khúc tri ân dịu dàng gửi đến nghề giáo - nơi từng nhịp tim người thầy vẫn lặng lẽ ươm mầm tri thức, vun đắp cái đẹp và gìn giữ hương sắc quê hương qua năm tháng.
SẮC LỤA VIỆT TRONG HƠI THỞ ĐƯƠNG ĐẠI
Từ những chuyến đi thực tế trải nghiệm, từ những khoảnh khắc được hòa mình giữa thiên nhiên, văn hóa và nhịp sống của con người Việt Nam, các giảng viên - họa sĩ của Khoa Giáo dục Mầm non, Trường Đại học Hải Dương đã nảy sinh những rung động chân thật và sâu sắc. Chính tình yêu nghề nghiệp, niềm đam mê nghệ thuật và trái tim nhạy cảm trước vẻ đẹp quê hương đã trở thành nguồn cảm hứng để họ sáng tác 9 tác phẩm tranh lụa độc đáo: Quan họ, Phiên chợ vùng cao, Bún gánh, Xuân về trên bản vùng cao, Mưa xuân, Sắc màu thổ cẩm, Trên cầu Hội An, Nắng rằm và Theo mẹ ra đồng.
Mỗi bức tranh là kết tinh của trải nghiệm sống và cảm xúc nghệ sĩ, là sự giao hòa giữa kỹ thuật hội họa truyền thống với cảm quan thẩm mỹ hiện đại. Trên nền lụa mềm mại, những sắc màu được thả trôi như hơi thở của đất trời, chan chứa tình người, gợi lên vẻ đẹp bình dị mà sâu lắng của quê hương Việt Nam. Bộ tranh không chỉ thể hiện tài năng và tâm hồn nghệ sĩ của các giảng viên mà còn minh chứng cho tinh thần “Thực học - Thực hành - Vững khởi nghiệp - Sáng tương lai” - phương châm giáo dục mà Khoa Giáo dục Mầm non luôn hướng tới trong hành trình đào tạo và nuôi dưỡng cảm xúc nghệ thuật cho sinh viên.
1. Quan họ - Âm vang của miền quan họ
Bức tranh “Quan họ” gợi nên không gian cổ kính của vùng Kinh Bắc - nơi những làn điệu dân ca cất lên giữa bến nước, con thuyền. Màu lụa trầm ấm, những nếp áo tứ thân, nón quai thao, cùng ánh mắt e ấp của liền chị, liền anh được thể hiện bằng nét cọ mềm mại, uyển chuyển. Người xem như cảm nhận được tiếng hát “Người ơi, người ở đừng về” vang vọng giữa sắc trời trong trẻo, chan chứa tình người. Đây không chỉ là bức họa về cảnh mà còn là bản hòa ca của ký ức, của hồn quê thấm đẫm trong từng thớ lụa.
2. Phiên chợ vùng cao - Nhịp sống rộn ràng của miền sơn cước
“Phiên chợ vùng cao” mở ra trước mắt người xem một không gian rộn ràng mà nên thơ nơi miền sơn cước buổi sớm mai - nơi mây giăng lững lờ, nắng vàng nhẹ phủ, và sắc váy thổ cẩm hòa cùng gam màu của núi rừng tạo nên một bản hòa sắc đầy sức sống. Trên nền lụa mềm mại, những gam màu chàm, đỏ, vàng, xanh được phối kết tinh tế, vừa rực rỡ mà không chói lòa, vừa chân thực lại thấm đẫm chất trữ tình.
Bức tranh như một bản khúc tả thực đầy cảm xúc, tái hiện sinh động đời sống lao động và sinh hoạt của đồng bào vùng cao - nơi mỗi nụ cười, mỗi ánh mắt đều chan chứa niềm vui mộc mạc và ấm áp tình người. Hình ảnh những cô gái người Dao trong trang phục truyền thống, gùi hàng, địu con xuống chợ với dáng vẻ duyên dáng, hồn nhiên, đã trở thành điểm nhấn trung tâm - biểu tượng cho vẻ đẹp lao động, cho nét văn hóa đặc trưng và sức sống bền bỉ của con người miền núi phía Bắc.
3. Bún gánh - Hồn quê trong dáng mẹ tảo tần
Trong “Bún gánh”, người họa sĩ đưa người xem trở về với nhịp sống phố cổ buổi sớm mai – nơi tiếng rao nhẹ, làn khói bún tỏa và gánh hàng rong trở thành ký ức thân thương của bao thế hệ. Trên nền lụa mỏng manh, từng đường nét uyển chuyển và sắc độ ấm áp khiến khung cảnh hiện lên vừa mềm mại, vừa chan chứa hơi thở cuộc đời. Ánh sáng khẽ chạm lên đôi quang gánh, hòa vào làn khói mờ bảng lảng như sợi tơ ký ức, nơi cái bình dị của lao động bỗng trở nên lãng mạn và đầy nhân bản.
Không chỉ là một lát cắt đời thường, “Bún gánh” còn là khúc tri ân sâu lắng gửi đến người phụ nữ Việt - những người lặng lẽ gánh vác, kiên cường mà dịu hiền, đem đến hương vị ấm áp của tình yêu và sự sống. Trong từng sợi khói mỏng, người xem nhận ra dáng mẹ, dáng chị - những bóng hình bình dị đã dệt nên vẻ đẹp vĩnh hằng của nhân gian.
4. Xuân về trên bản vùng cao - Bản hòa ca của thiên nhiên và con người
Mùa xuân khẽ chạm vào núi rừng trong bức tranh “Xuân về trên bản vùng cao”, mang đến một không gian vừa rực rỡ, vừa an yên đến lạ. Trên nền lụa óng ánh, những mảng màu được dệt lên như hơi thở của đất trời - nơi thiếu nữ H’Mông trong bộ váy rực rỡ bước đi giữa rừng hoa mận, hoa đào trắng xóa triền đồi, bên cạnh chú ngựa thồ ung dung gặm cỏ dưới nắng sớm. Tất cả hòa quyện thành bản giao hưởng của sắc màu và âm thanh, nơi người xem như lắng nghe được tiếng suối róc rách, tiếng gió vi vu giữa đại ngàn và cả tiếng cười trong trẻo vang lên từ cuộc sống nơi bản nhỏ.
Bức tranh không chỉ tái hiện vẻ đẹp thiên nhiên mùa xuân vùng cao mà còn ẩn chứa niềm tin và khát vọng về cuộc sống no đủ, hạnh phúc, nơi con người và thiên nhiên hòa làm một trong vũ điệu tươi mới của đất trời.
Đó là mùa xuân của lòng người – trong trẻo, tràn đầy sức sống và hy vọng.
5. Mưa xuân - Bản giao hòa của trời đất và lòng người
“Mưa xuân” không chỉ là một bức họa tái hiện cảnh vật, mà là một khúc nhạc nhẹ ngân lên từ sự giao hòa giữa thiên nhiên và lòng người. Trên nền lụa mềm mịn như sương, người họa sĩ thả hồn mình vào khoảnh khắc đất trời chuyển mình, khi những hạt mưa đầu xuân rơi nhẹ xuống cánh rừng, phủ một tấm voan mờ lên cảnh sắc vùng cao. Trong không gian ấy, dáng những cô gái người Dao trong trang phục rực rỡ hiện lên như những nốt nhạc tươi vui giữa bản hòa ca của cỏ cây và gió núi.
Mưa xuân trong tranh không ồn ào, không dữ dội, mà là thứ mưa của sự hồi sinh, của khởi đầu, của những điều tinh khôi. Những hạt mưa nhỏ, mảnh như tơ, giăng nhẹ qua vai áo, đậu trên nếp váy thổ cẩm, khiến sắc màu lam tím, chàm đen, đỏ và cam như tan chảy vào nhau, tạo nên dải giai điệu thị giác dịu dàng, bảng lảng mà thấm sâu. Tất cả như tan vào hơi ấm của nụ cười e ấp, ánh nhìn trong trẻo – nơi vẻ đẹp con người hòa quyện trọn vẹn cùng vẻ đẹp của đất trời.
“Mưa xuân” không chỉ là cảnh, mà là cảm - là khoảnh khắc khi con người nhận ra mình là một phần của tự nhiên, cùng thở, cùng rung động, cùng tái sinh. Cơn mưa ấy không chỉ tưới mát núi rừng mà còn đánh thức sự sống trong tâm hồn - sự sống của niềm tin, của tình yêu, của khát vọng hướng về cái đẹp và điều thiện.
Với kỹ thuật lụa tinh tế và cảm xúc được tiết chế đến độ trong veo, họa sĩ đã biến từng giọt mưa thành tiếng thì thầm của đất trời, mỗi mảng màu thành nhịp đập của tâm hồn. Bức tranh vì thế không dừng lại ở miêu tả, mà trở thành một thi phẩm - nơi hiện thực và mơ ước, con người và thiên nhiên hòa vào nhau trong bản nhạc dịu dàng của mùa xuân, của sự sống và của cái đẹp vĩnh hằng.
6. Sắc màu thổ cẩm - Bản hòa tấu của văn hóa và bàn tay lao động
Bức tranh “Sắc màu thổ cẩm” mở ra trước mắt người xem một khung cảnh đậm chất miền sơn cước - nơi những người phụ nữ vùng cao đang ngồi hong những tấm vải thổ cẩm rực rỡ dưới ánh nắng nhẹ đầu ngày.
Trên nền lụa mềm mại, gam màu đỏ, tím, vàng, chàm, trắng được phối kết tinh tế, đan xen trong ánh sáng dịu êm và những làn gió mơn man nhẹ nhàng, khiến những tấm thổ cẩm như đang chuyển mình, tỏa sắc trong không gian.
Hình ảnh ấy không chỉ tái hiện nét sinh hoạt lao động quen thuộc mà còn gợi lên vẻ đẹp bền bỉ, dịu dàng của người phụ nữ vùng cao - những người vừa gìn giữ, vừa sáng tạo nên kho tàng văn hóa truyền thống dân tộc. Ánh nắng trải trên từng tấm vải như bàn tay của thời gian, sưởi ấm sắc màu và thổi hồn vào từng sợi chỉ, khiến thổ cẩm không còn là vật phẩm, mà trở thành biểu tượng của ký ức, của bản sắc văn hóa Việt.
Với kỹ thuật xử lý ánh sáng tinh tế và sự hòa quyện của sắc độ, họa sĩ đã khiến chất liệu lụa trở nên trong trẻo, mềm mại như chính không khí miền núi. “Sắc màu thổ cẩm” vì thế không chỉ là một bức tranh, mà còn là khúc ca tôn vinh lao động, tôn vinh bàn tay người phụ nữ - những người dệt nên sắc màu của văn hóa và thổi hơi ấm nhân văn vào từng sợi lụa cuộc đời.
7. Trên cầu Hội An - Bản giao hòa của quá khứ và hiện tại
“Trên cầu Hội An” mở ra khung cảnh cổ kính của phố Hội - nơi dòng sông Hoài hiền hòa soi bóng những mái ngói rêu phong của Chùa Cầu trầm mặc. Trên nền lụa óng ánh, họa sĩ đã khéo léo hòa trộn các gam vàng son, nâu đỏ và lam sẫm, tạo nên không gian vừa thực vừa mơ. Ánh nắng chiều lấp loáng trên mặt cầu, phản chiếu bóng người qua lại khiến bức tranh mang hơi thở của thời gian, thấm đẫm chất ký ức.
Nét cọ cứng cáp nhưng cũng rất uyển chuyển cùng kỹ thuật chuyển sắc tinh tế giúp lụa trở thành chất liệu lý tưởng để diễn tả vẻ đẹp thanh thoát của phố cổ. “Trên cầu Hội An” không chỉ tái hiện cảnh vật mà còn gợi lên nhịp sống chậm rãi, bình yên của con người miền Trung - nơi quá khứ và hiện tại giao hòa trong từng nhịp thở. Bức tranh như lời nhắn gửi: dù nhịp sống hiện đại có hối hả đến đâu, vẫn có một Hội An trầm mặc, dịu dàng, lưu giữ hồn xưa đất Việt.
8. Nắng rằm - Hơi thở của lễ hội và niềm vui mùa vàng
“Nắng rằm” là bức họa chan chứa vẻ thanh tịnh và thiêng liêng của một ngày lễ truyền thống. Trên nền lụa óng ánh, họa sĩ khắc họa khung cảnh một nhóm người đang thành tâm tác lễ trong sân chùa cổ, nơi ánh nắng vàng nhẹ nhàng soi qua những khung cửa gỗ, hắt lên mái ngói rêu phong và tà áo nâu sồng của Phật tử. Ánh sáng ấy không chói gắt mà lan tỏa dịu êm, như dải lụa của trời đất đang quấn quanh không gian, khiến khung cảnh trở nên vừa thực vừa mộng, vừa gần gũi lại vừa linh thiêng.
Những gam vàng, nâu và cam được phối hòa tinh tế, gợi cảm giác ấm áp và tĩnh lặng. Trong sắc nắng ấy, người xem như cảm nhận được mùi hương trầm phảng phất, tiếng chuông chùa ngân xa, và hơi thở thiền định lan tỏa khắp không gian. Bức tranh không chỉ tái hiện khung cảnh chuẩn bị cho một nghi lễ tâm linh, mà còn là biểu tượng của sự giao hòa giữa con người và vũ trụ, giữa ánh sáng và lòng thành - nơi mỗi tia nắng như một lời chúc phúc, sưởi ấm niềm tin và bình an trong tâm hồn.
Với kỹ thuật lụa điêu luyện và cảm quan thẩm mỹ tinh tế, “Nắng rằm” mang đến cho người xem một xúc cảm sâu lắng - vừa tôn nghiêm, vừa nhân văn. Đó là khoảnh khắc mà nghệ thuật chạm đến chiều sâu tâm linh, nơi ánh sáng trở thành nhịp cầu kết nối giữa con người, thiên nhiên và cõi thiêng, gợi lên niềm hạnh phúc giản dị mà thuần khiết của tâm hồn Việt.
9. Theo mẹ ra đồng - Bản tình ca dịu dàng của tuổi thơ và đồng quê Việt
Trên nền lụa mỏng manh, óng nhẹ như sương sớm, bức tranh “Theo mẹ ra đồng” mở ra một không gian ngập tràn hơi thở của buổi bình minh thôn dã - nơi ánh nắng đầu ngày khẽ chạm lên giọt sương long lanh trên những ngọn cỏ non, nơi nhịp sống quê hương bắt đầu bằng những chuyển động hiền hòa mà tràn đầy sức sống.
Trung tâm của bức họa là hình ảnh em bé theo mẹ ra đồng, đôi mắt tròn trong veo, khuôn mặt rạng rỡ dưới nắng mai, trên tay nâng niu chiếc rổ nhỏ đựng những con cá tươi - thành quả của một buổi sớm lao động đầy hứng khởi. Hình ảnh ấy như một nốt nhạc trong trẻo, hồn nhiên, ngân lên giữa bản giao hưởng trầm ấm của cánh đồng quê.
Góc phải của bức tranh là hình ảnh người cha đang bừa trên thửa ruộng chuẩn bị cho vụ cấy, dáng chắc nịch, khỏe khoắn trong buổi sớm. Từng nhịp chân trâu in lên bùn đất như hòa cùng nhịp thở của đất trời, biểu trưng cho sức lao động bền bỉ và niềm tin vào mùa màng no đủ. Góc trái là hình ảnh mẹ và chị đang tát nước, tà áo thấm mồ hôi, cử động uyển chuyển nhịp nhàng như vũ điệu lao động của làng quê Việt. Hình ảnh cả gia đình đang cùng nhau làm những công việc đồng áng hòa quyện trong một bố cục cân đối, dung dị mà chan chứa tình thân, tạo nên bản hợp tấu của lao động, yêu thương và hi vọng.
Phía xa xa, những rặng tre xanh hiện lên mờ ảo trong sương, như nét chấm phá mềm mại khép lại không gian bức tranh. Tre không chỉ là biểu tượng của làng quê Việt, mà còn như hàng nhân chứng trầm mặc, chứng kiến bao thế hệ cần lao lớn lên từ đất, từ nắng, từ tình người mộc mạc.
Trên nền chất liệu lụa mềm mại, từng lớp màu được người họa sĩ xử lý tinh tế: sắc nâu của đất, xanh non của cỏ cây điểm chút lam bảng lảng của sương. Các gam màu hòa quyện nhẹ như hơi thở, tạo nên cảm giác trong trẻo, an yên mà sâu lắng. Mọi thứ trong tranh đều như đang chuyển động: làn nước lăn tăn, mảng trời phơn phớt sáng, tà áo lay nhẹ trong gió - tất cả hòa vào nhau trong một giai điệu thị giác dịu dàng, đậm chất thơ.
Người họa sĩ không chỉ tái hiện cảnh lao động thường nhật, mà còn gửi gắm ký ức của một làng quê Việt Nam yên bình, nơi cội nguồn yêu thương được nuôi dưỡng từ bàn tay cha mẹ, từ mảnh ruộng, dòng sông, bờ tre, từ những điều bình dị mà thiêng liêng. “Theo mẹ ra đồng” vì thế không đơn thuần là một bức họa, mà là khúc ru đồng nội, là lời tự sự trong trẻo của đất quê, của tuổi thơ và của tình mẫu tử thắm đượm.
Khi ánh nhìn khép lại, dư âm bức tranh vẫn còn vang vọng như tiếng ru quê nhà:
“Con lớn lên từ bàn tay mẹ,
Từ giọt nắng trên đồng,
Từ hơi thở của đất quê,
Từ tình yêu giản dị mà bao la.”
Chín tác phẩm - chín cung bậc cảm xúc khác nhau, nhưng đều gặp nhau ở điểm chung: tình yêu với con người và quê hương Việt Nam. Trên nền lụa mềm mại, các họa sĩ - giảng viên Khoa Giáo dục Mầm non Trường Đại học Hải Dương không chỉ thể hiện kỹ thuật điêu luyện mà còn gửi gắm tình yêu với quê hương, con người và văn hóa dân tộc, lan tỏa tinh thần nghệ thuật nhân văn và khẳng định giá trị của tranh lụa Việt trong dòng chảy nghệ thuật đương đại.
Kết luận
Bộ tranh lụa: “SẮC LỤA VIỆT TRONG HƠI THỞ ĐƯƠNG ĐẠI” là những cung bậc cảm xúc khác nhau nhưng cùng hòa quyện trong một bản giao hưởng chung - bản hòa ca của con người, thiên nhiên và văn hóa Việt Nam. Mỗi bức tranh là một câu chuyện được kể bằng sắc màu và ánh sáng, là hơi thở dung dị của cuộc sống được thăng hoa qua đôi tay và tâm hồn nghệ sĩ.
Trên nền lụa mềm mại, các họa sĩ - giảng viên Khoa Giáo dục Mầm non, Trường Đại học Hải Dương đã thổi vào từng đường nét sự tinh tế, sự rung cảm và chiều sâu văn hóa. Họ không chỉ vẽ bằng kỹ thuật, mà còn bằng ký ức, bằng tình yêu và niềm tự hào về quê hương đất nước. Qua từng mảng màu, người xem có thể cảm nhận được nhịp sống Việt Nam - khi trầm mặc, khi rộn ràng, lúc hân hoan, khi tĩnh lặng - nhưng luôn ấm áp, nhân hậu và chan chứa niềm tin. Bộ tác phẩm không chỉ mang giá trị thẩm mỹ, mà còn thể hiện sứ mệnh văn hóa của người thầy trong thời đại mới: gìn giữ, sáng tạo và lan tỏa vẻ đẹp Việt.
Từ lụa truyền thống đến cảm quan đương đại, 9 bức tranh đã cùng nhau tạo nên một hành trình nghệ thuật trọn vẹn - hành trình đi từ vẻ đẹp của đất nước đến vẻ đẹp của con người, từ ánh sáng hiện thực đến ánh sáng tâm hồn, để rồi còn mãi ngân vang như lời tri ân đối với quê hương, văn hóa và con người Việt Nam.
Đơn vị: Khoa Giáo dục mầm non, Trường Đại học Hải Dương